Προσεκτικά επιλεγμένο από το πλούσιο έργο του Γιώργου Θεοτοκά το «Όνειρο του Δωδεκάμερου» σε σκηνοθεσία Τάσου Ράτζου επιδιώκει να κερδίσει το «δύσκολο» παιδικό κοινό, με σύμμαχο την αλήθεια και την αγάπη των συντελεστών για τα παιδιά
Ποια είναι η ιστορία που παρουσιάζεται στο «Όνειρο του Δωδεκάμερου»; Είμαστε αρκετά χρόνια πίσω, στον καιρό του «μια φορά κι έναν καιρό», γιατί από ένα παραμύθι είναι βγαλμένη η ιστορία. Υπάρχει μια μάνα που έχει μια κόρη και μια παρακόρη από τον άντρα της, ο οποίος έχει πεθάνει. Και η κοπέλα αυτή (η παρακόρη) είχε μια μάνα η οποία επίσης έχει πεθάνει.
Κάτι σαν την Σταχτοπούτα; Κάτι σαν την Σταχτοπούτα, ακριβώς. Που τις μεγαλώνει όμως και τις δυο με πολύ αγάπη, και σε αυτό διαφέρει από την Σταχτοπούτα. Ώσπου φτάνουν στην ηλικία των 16-17, όταν αρχίζει ο έρωτας να μπαίνει στη ζωή αυτών των γυναικών. Σε αυτό το σημείο ξεκινά η διαφοροποίηση γιατί τυχαίνει η παρακόρη να είναι πιο όμορφη από την κόρη και όλοι να θέλουν την παρακόρη. Κι αυτό βέβαια την Κυρά-Καλή, που μέχρι τότε ήταν η Κυρά «Καλή», την κάνει έξαλλη και προσπαθεί να βρει κάποια λύση. Μαθαίνει από τον Μαντρακούκο, τον αρχηγό των καλικάτζαρων, ότι εάν κάποιος πάει βράδυ στον ανεμόμυλο τον καιρό του «Δωδεκάμερου» που βγαίνουν οι καλικάτζαροι θα τον πάρουν οι καλικάτζαροι. Κι αποφασίζει να στείλει την παρακόρη για να την ξεφορτωθεί. Πράγματι την στέλνει αλλά η Πλούμπω, αυτό είναι το όνομα της παρακόρης, καταφέρνει με χίλιους δυο τρόπους να ξεγελάσει τους καλικατζάρους κι αντί να την πάρουν, της φέρνουν χρυσάφια, δώρα πολύτιμα, μαργαριτάρια, φουστάνια μεταξωτά. Βέβαια η μητριά και η αδερφή της σκάνε από τη ζήλια τους κι αποφασίζουν την επόμενη μέρα να πάει η άλλη και να πάρει τα αντίστοιχα. Οι καλικάτζαροι είναι υπέροχα πλάσματα. Μπορεί να παίζει κανείς μαζί τους με τις ώρες. Είναι η χαρά της ζωής. Αλλά εάν προσπαθήσεις να τους εξαπατήσεις, τότε γίνονται επικίνδυνοι. Και πραγματικά εδώ πάει η Μαλάμω, η άλλη κόρη, να τους εξαπατήσει. Εξαγριώνονται και είναι έτοιμοι να την φάνε. Ευτυχώς, τελευταία στιγμή εμφανίζεται ως από μηχανής θεός ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και τη σώζει. Για να τελειώσει η ιστορία της ζήλιας προτείνει να γίνουν πολύ γρήγορα οι γάμοι των κοριτσιών. Και πραγματικά στο τέλος παντρεύονται και οι δύο αλλά… και η Κυρά-Καλή.
Εμπλέκεται δηλαδή και το χιουμοριστικό στοιχείο. Ποια άλλα στοιχεία υπάρχουν; Νομίζω ότι το πιο όμορφο πράγμα που υπάρχει σε αυτήν την παράσταση είναι η «βουτιά» στην παράδοση. Υπάρχει ένα παραδοσιακό στοιχείο -οι καλικάτζαροι, που είναι τα δικά μας ξωτικά, που πραγματικά τα έχουμε λίγο περιφρονημένα. Είναι η ανάγκη μας να συναντιόμαστε με το αόρατο, να πάει η ζωή μας πιο μακριά. Θεωρώ ότι είναι λίγο «αποστειρωμένος» ο τρόπος που ζούμε και μόνο μέσα από τη φαντασία ξεφεύγει κανείς και ομορφαίνει τη ζωή του.
Κατά πόσο σας δημιουργεί το αίσθημα της ευθύνης αυτή η παραγωγή; Νομίζω ότι όταν κάνει κάποιος μια παράσταση για παιδιά έχει πάρα πολύ μεγάλη ευθύνη. Η σημαντικότερη ευθύνη έγκειται στο ότι υπάρχει η λεγόμενη ιερή πρώτη φορά που ένα παιδί πάει στο θέατρο. Από αυτό που θα του προσφέρεις, μέσα στο «tabula rasa» του, θα φτιαχτεί ένας φάκελος. Πώς φτιάχνουμε στο κομπιούτερ έναν καινούργιο φάκελο; Έτσι θα δημιουργηθεί ο φάκελος «θέατρο». Αυτό που θα του δώσεις την πρώτη φορά που θα δει μια παράσταση είναι πάρα πολύ σημαντικό, άσχετα εάν θα συνεχίσει να παρακολουθεί θέατρο ή όχι, γιατί για κάποιους λόγους μπορεί μετά να μην συνεχίσει να παρακολουθεί θέατρο. Εάν όμως μέσα του η πρώτη εντύπωση είναι καλή, θα ξανασυναντηθεί κάποια στιγμή με το θέατρο -και δεν εννοώ να γίνει ηθοποιός- αλλά κυρίως να συναντηθεί ως θεατής στο μέλλον με το θέατρο. Να δει την αξία που έχει αυτός ο χώρος, αυτή η τέχνη.
Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες που πρέπει να προσέξει ο σκηνοθέτης σε μια παράσταση για παιδιά; Νομίζω το πιο δύσκολο από όλα είναι να πείσεις όλους τους γύρω σου ότι η παράσταση για παιδιά δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα κατώτερο είδος θεάτρου. Δουλεύεις και ετοιμάζεις αυτήν την παράσταση όπως όταν δουλεύεις μια παράσαση για μεγάλους. Ένα παιδί δεν μπορεί να το ξεγελάσει ένα ωραίο κουστούμι, ένα ωραίο σκηνικό. Αυτό θα το ξεγελάσει για ένα λεπτό. Μετά θέλει την αλήθεια. Και το παιδί καταλαβαίνει πολύ πιο γρήγορα από εμάς την αλήθεια. Άρα το πιο σημαντικό σε μια παιδική παράσταση είναι να πείσω όλους τους συνεργάτες μου ότι πρέπει να είμαστε πάρα πολύ αληθινοί.
Περιγράψτε μου το σκηνικό. Είναι ουσιαστικά τρεις χώροι. Ο ένας χώρος είναι το χωριό, ο άλλος είναι ο μύλος και ο τρίτος είναι μια κόλαση, ο φυσικός χώρος των καλικάτζαρων. Υποθέτουμε ότι ζούνε στον Κάτω Κόσμο, όπου υπάρχει πάρα πολύ ζέστη, πολύ φωτιά κι εκεί πριονίζουν όλο το χρόνο το δέντρο της ζωής. Και προσπαθούν να το κόψουν και πριν το αποτελειώσουν, αποφασίζουν να ανέβουν στη Γη. Να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα, να πειράξουν τους ανθρώπους, να περάσουν ωραία μαζί τους και ξανακατεβαίνουν να το αποτελειώσουν. Όταν όμως ξανακατεβαίνουν, το δέντρο έχει θρέψει. Επειδή το έργο ασχολείται πολύ με τη ζωή των καλικάτζαρων ήθελα να υπάρχει κι ο φυσικός τους χώρος. Πολύ ωραία η έμπνευση της Αλεξίας Θεοδωράκη, που έκανε το σκηνικό, να φτιάξει τον κόσμο τους.
«Τρυπώνετε» στις παραστάσεις για να δείτε τις αντιδράσεις των παιδιών; Ναι, και ομολογώ ότι είχα πολύ μεγάλη αγωνία για το πόσο «περνάει» στα παιδιά η παράσταση. Εκτός από την πρεμιέρα που πήγα, πάω και καθημερινές που έρχονται τα σχολεία. Βλέπω τις αντιδράσεις τους, πώς λειτουργούν, μαθαίνω πολλά πράγματα από τα παιδιά γιατί αυτά βλέπουν πράγματα που εγώ πια δεν μπορώ να τα βλέπω. Είναι αυτό που λέει η αλεπού νομίζω στον μικρό Πρίγκιπα: «Δεν βλέπουν με τα δικά μας μάτια, αλλά βλέπουν με τα μάτια της ψυχής, της καρδιάς». Τα οποία είναι πολύ πιο διεισδυτικά και πιο βαθιά. Ακούω να σχολιάζουν πράγματα που δεν τα είχα σκεφτεί ποτέ. Που ενώ το έχω ξεκοκαλίσει αυτό το έργο, τα πράγματα που ακούω από τα παιδιά είναι καινούργια. Χαίρονται τα παιδιά, τους αφορά ο μύθος, ταξιδεύουνε, έχουνε αγωνία για το τι θα γίνει. Και φεύγουν νομίζω ευχαριστημένα.
info: «Όνειρο του Δωδεκάμερου» του Γιώργου Θεοτοκά, στη Μονή Λαζαριστών - Σκηνή Σωκράτης Καραντινός (βλ. θέατρα)
by αθηνά τσακαλίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου